بيماري ام اس [ انواع بیماری ام اس ،علائم ،علل و درمان ]
بيماري ام اس
بيماري ام.اس (موليتپل اسكلروزيس) يكي از شايعترين بيماريهاي سيستم اعصاب مركزي (مغز و نخاع) مي باشد. اين بيماري در اثر تخريب غلاف ميلين ايجاد مي شود. ميلين غلافي است كه فيبرهاي عصبي را احاطه مي كند و در انتقال سريع امواج عصبي نقش بسيار مهمي دارد.
در حالت طبيعي با وجود اين غلاف امواج عصبي سريع منتقل شده و حركات موزون و هماهنگ بدن حاصل ميشود.
در بيماري ام.اس اين غلاف عصبي تخريب مي شود. بدين ترتيب امواج عصبي از مغز به خوبي منتقل نمي شود و علايم مختلف بيماري ام.اس ظاهر مي شود.
در مناطقي كه ميلين تخريب شده است پلاك هايي ظاهر مي شود.
چه كساني به بيماري ام.اس مبتلا مي شوند؟
خانمها بيشتر از آقايان در معرض اين بيماري هستند به طوريكه نسبت ابتلا زنان به مردان به ميزان ۳ به ۲ مي باشد. بيماري ام.اس بيماري افراد جوان است به طوريكه متوسط شروع بيماري بين ۳۳-۲۹ سالگي است. از طرفي ممكن است اين بيماري افراد را از ۱۰ تا ۵۹ سالگي درگير كند.
نکات سريع
- بيماري ام اس يک بيماري پيش رونده سيستم عصبي است که هنوز درمان قطعي براي آن پيدا نشده است.
- حدود ۵/۲ ميليون نفر بيمار مبتلا به ام اس در سراسر جهان وجود دارد.
- زنان بيشتر از مردان گرفتار مي شوند.
- بيماري ام اس شايعترين بيماري سيستم اعصاب مرکزي در افراد جوان است.
- چهار نوع بيماري ام اس وجود دارد : خوش خيم ، بدخيم ، عودکننده –فروکش کننده ، پيش رونده ، پيش رونده اوليه.
- در بيماري ام اس ميلين احاطه کننده فيبرهاي عصبي تخريب مي شود.
- با اينکه علت دقيق بيماري ام اس نامشخص است اما محتمل ترين علت آن تخريب غلاف ميلين در اثر يک فرآيند التهابي خودايمني است .
- بيماري ام اس يک بيماري ارثي نمي باشد اما نقش ژنتيک در آن بخوبي شناخته شده است.
- بيماري عصبي ام اس مسري نمي باشد.
- بيماران مبتلا معمولا در سنين ۲۰ تا ۴۰ سالگي تشخيص داده مي شوند .
- به ندرت اين بيماري در افراد زير ۱۲ سال و بالاي ۵۵ سال ديده مي شود.
- بيماران مبتلا ، علايم بسيار متفاوتي دارند.
- هيچ درمان قطعي براي اين بيماري وجود ندارد اما درمانهاي موجود در تغيير روند بيماري مؤثر هستند.
علت بيماري ام.اس
علت دقيق اين بيماري هنوز شناخته نشده است. مطالعات وسيعي در اين زمينه در سراسر دنيا در حال انجام است.
تخريب غلاف ميلين احتمالاٌ در اثر پاسخ غير طبيعي سيستم ايمني بدن مي باشد. علت اين عملكرد غير طبيعي سيستم ايمني هنوز به خوبي شناخته نشده است. احتمالاًٌ چندين عامل مختلف در اين روند دخالت دارد كه عبارتند از : عفونت ، ژنتيك ، استرس ، نقص ايمني و عوامل محيطي.
انواع بيماري ام.اس
سير بيماري ام.اس غير قابل پيش بيني است. برخي از بيماران سير خوش خيمي دارند ، در حاليكه برخي از بيماران ديگر سير سريعاٌ پيش رونده دارند كه منجر به ناتواني آنها مي شود. اكثر بيماران مبتلا به ام.اس در بين اين دو طيف قرار دارند. با اينكه بيماران مختلف علايم بسيار متفاوتي دارند اما به طور كلي با توجه به سير بيماري ، اين بيماري چهار نوع مختلف دارد :
۱- ام.اس پيش رونده –فروكش كننده :
در اين نوع ام.اس ، حمله هاي غير قابل پيش بيني ظاهر مي شوند. حملات ممكن است به صورت ظاهر شدن علايم جديد يا تشديد علايم قبلي باشد.طول مدت حملات متغير است. (روزها يا ماهها) و بهبودي كامل يا نسبي ديده مي شود. بعد از اين حملات بيماري به مدت چندين ماه يا چندين سال خاموش است.
۲- ام.اس خوش خيم :
در اين نوع ام.اس ، يك يا دوحمله با بهبودي كامل ديده مي شود.باگذشت زمان در اين نوع ام.اس سير پيش رونده يا ناتواني دائمي ديده نمي شود. بيماري ام.اس زماني در اين دسته قرار مي گيرد كه بيمار بعد از ۱۰ تا ۱۵ سال از حمله اول ، ناتواني بسيار اندكي داشته باشد. با توجه به حملات اوليه، ممكن است اين نوع ام.اس ابتدا در دسته عود كننده – فروكش كننده قرارگيرد.
۳- ام.اس پيش رونده ثانويه :
در برخي از بيماران مبتلا به نوع عود كننده – فروكش كننده ، احتمال ايجاد ناتواني پيش رونده وجود دارد. ناتواني اغلب به دنبال حملات رخ مي دهد.
۴- ام.اس پيش رونده اوليه :
در اين نوع ام.اس حملات واضحي وجود ندارد. بيماري به تدريج شروع شده و به آرامي پيشرفت مي كند.
علايم بيماري ام.اس
علايم بيماري ام.اس بسيار متغير است. اين علايم بسته به اينكه چه منطقه اي از سيستم اعصاب مركزي گرفتار شده ، متفاوت است. الگوي بيماري ام.اس از هر فردي به فرد ديگري متفاوت است. اين علايم حتي در يك فرد خاص در طول سير بيماري تغيير مي كند.
علايم شايع اين بيماري شامل :
۱- اختلالات بينايي : تاري ديد ، دو بيني ، اپتيك نوريت ، حركات غير ارادي و سريع چشم و به ندرت از دست دادن كامل بينايي.
۲- اختلالات تعادل : لرزش ، عدم تعادل در راه رفتن ، سرگيجه ، ضعف و كرختي اندامها ، اختلال در انجام حركات موزون.
۳- سفتي عضلات
۴- اختلالات حسي : گزگز و مور مور ، احساس سوزش ،بي حسي و درد.
۵- اختلالات تكلم : صحبت كردن آهسته ، تغيير حالت تكلم ، كشيدن كلمات و اختلال بلع .
۶- خستگي
۷- مشكلات مثانه و اختلال در اجابت مزاج:
- اختلالات مثانه شامل : تكرر ادرار ، فوريت در ادرار كردن، دفع ناقص مثانه يا دفع غير ارادي.
- اختلالات اجابت مزاج شامل : يبوست و به ندرت بي اختياري.
۸- مشكلات جنسي : ناباروري ، كم شدن ميل جنسي.
۹- حساسيت به گرما : گرما در بسياري از موارد باعث تشديد علايم مي شود.
۱۰- اختلالات شناختي : اختلال در حافظه كوتاه مدت ، اختلال در تمركز و قدرت تصميم گيري.
بايد توجه داشت كه برخي از اين علايم واضح هستند ولي برخي ديگر از علايم مثل خستگي ، اختلالات حافظه و تمركز براي اطرافيان آشكار و قابل درك نمي باشد
سير بيماري ام.اس
سير بيماري در افراد مختلف متفاوت است . بايد توجه داشت كه درصد بالايي از بيماران مبتلا به ام.اس زندگي كاملاٌ طبيعي را دنبال مي كنند
تشخيص بيماري ام.اس
در حال حاضر ام . آر . آي دقيق ترين روش براي تشخيص بيماري ام.اس مي باشد. بايد توجه داشت كه ساير بيماريها هم مي توانند علايم بيماري ام.اس را تقليد كنند.
هيچ تست آزمايشگاهي، علامت يا يافته كلينيكي واحدي براي تشخيص بيماري ام.اس وجود ندارد.
درمانهاي موجود براي بيماران مبتلاء به ام . اس
بااينكه درمان قطعي براي بيماري ام . اس وجود ندارد ، اما برخي داروها جهت بهبود علايم و سير بيماري شناخته شده است :
داروهايي كه سير بيماري را تغيير مي دهند :
Glatiramer acetate ( Copaxone s® )
Interferon beta-1a ( Avonex ® )
Interferon beta-1a ( Rebif ® )
Interferon beta-1b ( Betaseron ® or Betaferon ® )
Mitoxantrone ( Novantrone ® )
داروهايي كه جهت بهبود حملات حاد بيماري استفاده مي شود :
Dexamethasone ( Decadron ® )
Methylprednisolone ( Depo-Medrol ® )
Prednisone ( Deltasone ® )
درمانهاي علامتي بيماري :
گرفتگي عضلات :
Baclofen ( Lioresal ® )
Clonazepam ( Klonopin ® or Rivotril ® )
Dantrolene ( Dantrium ® )
Diazepam ( Valium ® )
Gabapentin ( Neurontin ® )
Tizanidine ( Zanaflex ® )
لرزش :
Clonazepam ( Klonopin ® or Rivotril ® )
Isoniazid ( Laniazid ® )
خستگي :
Amantadine
Fluoxetine ( Prozac ® )
Modafinil ( Provigil ® )
Pemoline ( Cylert ® )
اختلالات عملكرد مثانه :
Ciprofloxacin ( Cipro ® )
Desmopressin ( DDAVP Nasal Spray ® )
Imipramine ( Tofranil ® )
Methenamine ( Hiprex , Mandelamine ® )
Nitrofurantoin ( Macrodantin ® )
Oxybutynin ( Ditropan ® )
Oxybutynin : extended release formula ( Ditropan ® )
Phenazopyridine ( Pyridium ® )
Propantheline bromide ( Pro-Banthine ® )
Sulfamethoxazole ( Bactrim® or Septra ® )
Tolterodine ( Detrol ® )
اختلالات عملكرد روده :
Bisacodyl ( Dulcolax ® )
Docusate ( Colace ® )
Docusate mini enema ( Therevac Plus ® )
Glycerin ( Sani-Supp supository ® )
Magnesium hydroxide ( Phillips Milk of Magnesia ® )
Mineral oil
Psyllium hydrophilic mucilloid1 ( Metamucil ® )
Sodium phosphate ( Fleet Enema ® )
اختلالات جنسي :
Alprostadil ( Prostin VR ® )
Alprostadil ( MUSE ® )
Papaverine
Sildenafil ( Viagra ® )
درد :
Amitriptyline ( Elavil ® )
Carbamazepine ( Tegretol ® )
Clonazepam ( Klonopin® or Rivotril ® )
Gabapentin ( Neurontin ® )
Imipramine ( Tofranil ® )
Nortriptyline ( Pamelor® or Aventyl ® )
Phenytoin ( Dilantin ® )
اختلالات روحي ، رواني و شناختي :
Bupropion ( Wellbutrin ® )
Fluoxetine ( Prozac ® )
Paroxetine ( Paxil ® )
Sertraline ( Zoloft ® )
Venlafaxine ( Effexor ® )
سرگيجه :
Meclizine ( Antivert ® or Bonamin ® )
حساسيت به گرما و خارش متناوب :
Hydroxyzine ( Atarax ® )
تهوع و استفراغ :
Meclizine ( Antivert ® or Bonamine ® )
پاسخ با نقل قول
